Waar zijn de barbaren?

18-11-2010

Kolakowski heeft het in deze tekst vooral over het eurocentrisme, het centraal stellen van de westerse/europese samenleving en het projecteren van westerse / europese waarden en normen op andere samenlevingen. De vraagstelling: “Waar zijn de barbaren?”, slaat op het feit dat vroeger vooral de barbaren op hun manier de wereld domineerden. Een barbaar, onbeschaafd en ruw persoon / woesteling, overheerste door zijn levensvisie uit te breiden, de overige visies waren niet goed en werden bruut aan de kant gezet. Hij zal proberen hoe dan ook, meestal met geweld, iemand te overtuigen van zijn levenswijze. Zo zou men zeggen, dat de sterke barbaren de wereld op den duur moeten overheersen, zij die sterk zijn en van zich af bijten overheersen. Kolakowski zegt echter dat de europese cultuur zal overheersen door haar autokritisch vermogen, door zichzelf vragen te blijven stellen over de eigen cultuur en de weigering een definitieve identiteit aan te nemen. Juist door vanuit een ander oogpunt naar je zelf te kunnen kijken, sta je voor verbetering open en past het zichzelf aan. Zo wordt een cultuur sterker en sterker en zal het blijven groeien. Tegenover de westerse cultuur staan de meer gesloten culturen als de islam, hierin geven de mensen zich volledig over aan God en leven volgens de wijze van de Koran. Één van de punten is dat men volledig achter hun geloof staat en niet open staat voor andere, deze levenswijze is HET. Deze cultuur bekritiseerd zichzelf niet, zoals de westerse, dus staat volgens Kolakowski eigenlijk stil in de ontwikkeling.
Hij is redelijk pro-Europa en overtuigd dat ooit Europa de wereld zal overheersen, maar vindt ook dat kleine culturen niet moeten uitsterven. Hij spreekt van een selectieve verbreding, dus juist door de goede dingen uit andere culturen te versterken en ook in je eigen cultuur te gebruiken. Als een cultuur uitsterft is dit onomkeerbaar, dus kan je beter proberen het goede eruit te halen en niets weg te gooien.


Ik zeg waarom je bemoeien met een andere cultuur, zonder dat je er ooit deel van uit hebt gemaakt? Men kan niet oordelen over iets waar men eigenlijk niet van weet wat het werkelijk is. Wij (westerlingen) beschouwen ook vaak onszelf als vanzelfsprekend en dat de rest van de wereld die anders is niet klopt, maar alles zo zou moeten dan als hier. Vaak wordt vergeten dat iedereen op een bepaalde manier opgroeit en wordt opgevoed met bepaalde normen en waarden, deze verschillen vaak per cultuur. Deze opvoeding beïnvloed een groot deel van hoe je denkt, zonder dat je het vaak in de gaten hebt. Je denkt volgens bepaalde patronen, normen en waarden zoals je die gewend bent, waardoor een andere cultuur daardoor vaak niet te begrijpen is.
Wij noemen onszelf vaak multiculturalisten in Nederland, wat staat voor het eigen cultuur bewaren maar ook juist het respecteren van een andere. Het ‘leven en laten leven’ komt hier vaak in terug. Toch zijn er in Nederland nog steeds veel mensen die niet zo denken, juist dat oude barbaarse in zich hebben en niet verder kijken dan hun neus lang is. Zoals Kolakowski juist zegt, is Europa superieur door de openheid naar andere culturen toe. Dit zou ook weer kunnen leiden naar het transculturalisme, waar men angst heeft om de eigen waarden niet genoeg te laten vallen, zich niet onderschikt en daardoor achterblijft op andere culturen.
Zelf zit ik het meest tussen een multiculturalist en transculturalist in, omdat ik vind dat je de cultuur waar ik in leef deels goed is, verbeterbaar en open sta voor andere. Daarin opgemerkt dat andere zeker niet verkeerd zijn, juist probeer ik ook vaak mezelf open te stellen voor andere culturen en ze te begrijpen, ondanks dat het een moeilijke opgave blijft. Naar mijn mening kun je beter te veel van je eigen cultuur eerst toegeven om een andere te ervaren, zodat je later (misschien wel rationalistisch) terug kunt koppelen naar je eigen standpunten en je eigen leefwijze weer te verbeteren.

Kolakowski Leszek, "Waar zijn de barbaren? De illusies van het universele culturalisme.", in: Wilt u achteruit naar voren gaan!, Kampen: Klemant/Pelckmans, 2007, p.47-68

Geen opmerkingen:

Een reactie posten