Lutyens was een Britse architect uit de twintigste eeuw, die in naam van het het koningshuis de kolonie India mocht verfraaien. New Delhi was de stad die het voormalige Calcutta als thuishaven van de overheid moest gaan vervangen, Lutyens kreeg de opdracht de bevolking te imponeren met de grote macht der britten. New Delhi was geheel nieuw en zou dienen voor het britse rijk, wanneer Engeland niet goed genoeg meer zou zijn en men zich makkelijk kon overhevelen naar Brits-Indië.
Hiervoor gebruikte hij de traditionele Britse classicistische stijl met grote vormen van machtsvertoon, de lokale bevolking moest tegen het Britse rijk op kijken. Echter de toenmalige onderkoning van India was het hier niet mee eens, waardoor er een mengeling ontstond van de Britse en lokale mogols stijl. Vooral de gepunte bogen kwamen regelmatig terug in het gevelbeeld. Hij werd ondersteund door zijn goede vriend Herbert Baker, al samenwerkend ontstond er na achttien jaar de eerste door Britten gebouwde stad in India: ‘New Delhi’. Typerend was de Europese stijl beïnvloed met door de oosterse gedachtegang, de twee ontmoetten elkaar hier en vormden samen het beeld van New Delhi. Een klein voorbeeldje hiervan waren de fonteinen in de paleistuinen, die niet alleen diende als vermaak en vertier maar vooral ook als verkoeling van het paleis. Deze tuinen verwezen natuurlijk naar de Britse traditie. Lutyens was het echter niet met alle Indische tradities eens, bijvoorbeeld het verkeer was een grote chaos, hier probeerde hij rust en ordening in te brengen met gestructureerde stratenplannen en grote gebouwen.
De stad werd een soort van keizerlijke tuinstad, ideaal voor europeanen met grote auto’s. De bevolking wilde echter wel een open, groene stad en lieten een aantal van Lutyens’ gebouwen weg, waardoor het originele plan van z’n bestaan afweek en ontkracht werd. Lutyens en Baker konden de toekomst niet naar hun hand zetten. De gebouwen die later en nu worden gebouwd waren niet zoals zij die voor ogen hadden. Baker en Lutyens kregen later woordenwisselingen over de bouw van het paleis, het paleis werd verkeerd op de helling geplaatst waardoor het juist teniet werd gedaan door de voorliggende bebouwing en niet meer hoog er bovenuit torende als machtsvertoon. Achteraf wordt New Delhi nog gezien als een anachronisme, met het zichbare symbool van macht, maar voor Lutyens was het de laatste zege van de renaissance architectuur. Vooral de functionalisten vonden dit, Lutyens zei o.a. : “Architectuur begint, waar functie eindigt. Mijn generatie geloofde nog, dat de mens de maat is van alle architectuur en dat het ritme van een gebouw overeen moet komen met het ritme eigen aan het leven van de mens. Ik betreur dat voorbij gaan aan het humanisme en die persoonlijke nood”.
De regering wilde in 1951 een nieuwe hoofdstad voor Punjab, hiervoor werd Le Corbusier gevraagd, de goeroe van het functionalisme, en werd Chandigar ontworpen. Lutyens was inmiddels al overleden, maar was duidelijk over het modernistische functionalisme, “het ritme veroorzaakt zelden wat ik een vibratie van geluk noem… je kan niet bevriend raken met de mannen die dat gebouwd hebben”.
Zelf denk ik dat hij ergens wel gelijk heeft, dat het functionalisme niet geheel past in het oosterse beeld, maar zijn eigen ontwerp is eigenlijk ook niet ideaal. Hij wilde vooral de Britse macht verbeelden, of was dat opdracht van de regering? Wel apart dat je een stad wilt bouwen met de lokale cultuur geïntegreerd, maar vervolgens alleen laat zien hoe machtig de grote mensen wel niet zijn die daar niet eens hun roots hebben, maar alleen de baas willen spelen. Achteraf kun je wel zeggen dat het een zeer interessante combinatie van stijlen is geworden en dat de Indiërs zelf ook weer het één en ander hebben aangepast naar hun ideeën.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten