In Rio De Janeiro leven de middel en bovenklasse in hoge wolkenkrabbers, de arme mensen in geïmproviseerde familiehuisjes in de zogenoemde favela’s. Deze tweedeling heeft natuurlijk te maken met de sociale verdeling en is bij het rijke gedeelte vooral gebaseerd op de Portugese koloniale stad en de Europese steden van tot 1950. Daarna is vooral de Amerikaanse hoge bebouwing in beeld gekomen. Deze gebouwen worden steeds beter, maar de scheiding tussen rijk en arm wordt hierdoor wel steeds groter. Daarom zijn deze steden op het moment bezig om kunstmatige wijken en luxe getto’s te bouwen.
Voor 1900 was de kust geen aantrekkelijke om te wonen, maar dit veranderden omdat het een soort hype werd om aan zee te wonen. Zo verdwenen in Copacabana kleine strandhuisjes en er kwamen grote appartementen en hotels voor terug. Copacabana was geopend in 1885 als een dorp voor de bouw van een tunnel en in 1930 was het een wijk vol met villa’s. in 1950 veranderde het in een international ressort. Door de externe toename in dichtheid, ontstond er ook een interne toename. Dit fenomeen noemt men ook wel ‘Copacabanistatie’. De dichtheid steeg naar 1000 mensen per hectare en door de druk van het verkeer was het elegante beeld in Copacabana in 1970 al enigszins aangetast. Vandaag bestaat het beeld vooral uit Art Deco en vroege modernistische gebouwen met elegante gevormde façades en horizontale banden van glas. (Oscar Niemeyer’s atelier is daar een mooi voorbeeld van) De mensen uit de favela’s maken tevens goed gebruik van de aangeboden banen in Copacabana. De huur van de appartementen zijn behoorlijk hoog omdat het aan zee ligt en er zijn door de dichtheid weinig groene plekken .Hierdoor is het strand vrij centraal en word het gebruikt voor feesten en dergelijke. In deze warme en vochtige tropen zijn de Europese blokken niet ideaal, vooral omdat ze niet geschikt zijn voor de dwarsventilatie die we bij Folkers ook al regelmatig tegenkwamen. Door de hoge dichtheid van bebouwing is het moeilijk om deze natuurlijke ventilatie na te streven en is het ook verplicht geworden overal energievragende airconditioners te hebben.
Ipanema en Lebion liggen aan zee en een kunstmatig meer. Ipanema was in 1930 ook een stad met villa’s en zomerhuisjes. In 1940 kwamen hier 4 verdieping hoge huizenblokken te staan. Door de dure grondprijzen werden dit later 15 tot 20 verdieping hoge huizenblokken. Ook kwam de regel dat voor elke meter een gebouw terug gezet werd, mocht een extra verdieping gebouwd worden. Hierdoor ontstond er een beeld met verschillende hoogtes en lijnen. Ipanema is minder dichtbebouwd als Copacabana, waardoor er meer groen te vinden is. En omdat ze gebruik maken van alleen staande hoge smalle torens, is de ventilatie stukken beter. Maar omdat airconditioning algemeen is geworden is deze manier van bouwen minder aantrekkelijk geworden.
Barra da Tijuca ligt aan een 20 kilomter lang strand en bevat een hoop kunstmatige meren. Dit gebied was vroeger een natuurreservaat en daarom was het plan om enkel losse hoge strandtorens langs de snelweg te zetten. Door de verschillen in tendensen die hier ook te vinden zijn, ontstaan er privé gebieden met beveiliging, ook wel luxe getto’s genoemd. Overal staan fitnesscentrums, zwembaden en dergelijke, deze gebieden zijn dus enkel weggelegd voor de rijke klasse. Daarom geeft Barra de veiligheid en comfort wat in andere metropolen is weggenomen. Maar tegelijkertijd heeft Barra geen historie, identiteit en een publiek leven.
In Mexico City zijn er veel arme wijken en de nieuwe bouwtechnieken wijken ver af van de Europese modellen, waardoor er veel verschillende woningtypes zijn ontstaan. Er zijn veel beveiligde wijken en voor de arme wijken ontstaat er een trend in het zelf bouwen van huizen wat ook een eigen infrastructuur als gevolg heeft. Er wordt wel een strikt stratenpatroon toegepast waar de armen hun eigen huis op kunnen bouwen. De huizen hebben meestal een betonnen frame gevuld met bakstenen of betonnen blokken. Op deze manier zijn de gebouwen een flexibel schild, wat reageert op de bewoners meestal twee verdiepingen en vijf tot acht kamers. Deze vorm van informele bouwen is gelegaliseerd en daarom is het lastig een stedenbouwkundig project te ontwikkelen. Echter door de hoger grondprijzen komen deze wijken wel steeds meer onder druk en is het de vraag of ze lang zullen bestaan.
De vele favela's in Rio De Janeiro zijn geplaatst op heuvels, waardoor bij hevige regenval en slechte bouwgrond de stabiliteit ver te zoeken is. Een aantal studenten zijn bezig geweest een basis type huis te creëren wat de situatie in de favela's zal verbeteren. Het concept wordt op een 90 cm grid gebouwd en bevat veel geprefabriceerde materialen. Het huis staat op een strokenfundering die meegaat met de helling. Op een halve meter boven de fundering ligt een prefab holle blokken vloer, zodat het water onder het huis door kan stromen. Het dak bestaat vooral uit bamboe om het gewicht en de kosten te drukken. Dit is een interessant model om de favela bewoners te helpen in het snel, goedkoop en makkelijk bouwen. Er is weinig bouwkundige kennis voor nodig, omdat het bijna een kant en klaar bouwpakket is. De combinatie van juist materiaalgebruik en bouwmethode is denk ik ideaal voor deze situatie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten